مترجم یک برنامۀ اسمبلر/همگذار است که به آن اسمبلر/همگذار نیز گفته میشود.
assembly اسم یک زبان برنامهنویسی سطح پایین است و assembler هم برنامهای است که کدهای نوشتهشده به زبان اسمبلی را به کد شیء، object code یا همان زبان ماشین (0 و 1) تبدیل میکند.
در دفتر چهارم «واژۀ مصوب فرهنگستان و زبان فارسی»، معادل «همگذاری» را برای آن در نظر گرفتهاند. چرایش را نمیدانم و تا به حال نیز نشنیده بودم که به جای اسمبلی بگویند همگذاری. به نظر من بهتر است از همان اسمبلی استفاده شود.
مترجم نیز در اینجا به معنای برنامهای است که کد نوشتهشده به یک زبان را به کد قابل فهم برای کامپیوتر تبدیل میکند. البته در حالت کلی، مترجم معنای بسیار وسیعتری را در بر میگیرد. مثلاً کامپایلرها، دیکامپایلرها، دیساسمبلرها و ... نیز در زمرۀ مترجمها قرار میگیرند.